Stefnumótandi áætlun um meðferð skóga á Þingvöllum

10.03.2017

Hér sést til Valhallarreitsins til austsuðausturs af útsýnispalli á Hakinu. Þingvallabærinn er lengst til vinstri og til hægri sést Þingvallavatn.

Skógræktin sér um alla trjáfellingu sem ákveðin verður

Fyrir liggur samkomulag milli Skógræktarinnar og Þingvallaþjóðgarðs um meðferð skóga og trjálunda í þjóðgarðinum. Ekkert hefur verið ákveðið um að fella skuli öll grenitré í nágrenni Valhallarreitsins. Starfshópur verður skipaður sem vinni stefnumótandi áætlun um þessi efni.

Þröstur Eysteinsson skógræktarstjóri og Ólafur Örn Haraldsson þjóðgarðsvörður hafa rætt þessi mál að undanförnu og nýlega fór Hreinn Óskarsson, sviðstjóri samhæfingarsviðs Skógræktarinnar, í vettvangskönnun á Þingvelli. Ljóst er að grisjunar er þörf á trjágróðri við umræddan sumarbústað. Sömuleiðis kann að þurfa að fella þar tré sem taka að byrgja sýn af útsýnispalli á Hakinu á komandi árum.

Skógræktin og þjóðgarðurinn samstíga

Í gildi er samningur á milli Þingvallaþjóðgarðs og Skógræktarinnar um meðferð skóganna á Þingvöllum. Á grundvelli hans eru endanlegar ákvarðanir teknar um grisjun skóga og aðrar trjáfellingar. Auk almennrar stefnu um vernd þinghelginnar er einnig stefna og samráð milli stofnananna um einstakar framkvæmdir sem taka mið af fjölbreyttum þörfum, t.d. uppbyggingu vegna sífellt meiri fjölda ferðafólks og verndar trjáa og skóga. Nákvæmlega hvað verði gert á umræddri sumarhúsalóð, eða hvenær, liggur ekki endanlega fyrir en fulltrúar Þingvallaþjóðgarðs og Skógræktarinnar eru byrjaðir að ræða það. Reynt verður að finna viðunandi lausn sem tekur tillit til hagsmuna allra. Af hálfu þjóðgarðsins kemur jafnvel til greina að sumarhúsið standi áfram og það verði nýtt fyrir nemendahópa sem koma í fræðsluferðir á Þingvelli.

Þá liggur einnig fyrir samkomulag um að Skógræktin og Þingvallaþjóðgarður skuli vinna saman að stefnumótandi áætlun um meðferð skóga og trjáa í þjóðgarðinum. Starfshópur verður skipaður til að vinna þetta verk. Ljóst er því að ekki er ástæða til að hafa áhyggjur af trjágróðri í Þingvallaþjóðgarði að sinni eins og þær sem lesandi Morgunblaðsins viðraði í Velvakanda í gær og vitnað var til hér á skogur.is. Gott samstarf er milli Skógræktarinnar og Þingvallaþjóðgarðs um þessi mál.

Skógvernd í þjóðgarðinum

Að ýmsu þarf að huga þegar trjágróður í Þingvallaþjóðgarði er annars vegar. Trjágróður í þjóðgarðinum er að langmestu leyti birkikjarr og eitt meginhlutverk Skógræktarinnar hefur verið í rúma öld að vinna að verndun og útbreiðslu íslenska birkisins. Á svæði eins og Þingvallaþjóðgarði þarf að huga að því hvað gerist ef mikill birkidauði verður skyndilega á svæðinu og hvernig bregðast skuli við því. Eins þarf að vera samkomulag um hvað skuli gerast ef barrtrén í þjóðgarðinum taka að dreifa sér mikið.

Trén á lóð sumarhússins

Í vettvangsferð Hreins Óskarssonar sem farin var fimmtudaginn 23. febrúar litu þeir Einar Á.E. Sæmundsen, fræðslufulltrúi þjóðgarðsins, á trén á sumarhúsalóðinni umræddu. Lóðin er 0,7 ha að stærð. Þjóðgarðurinn keypti sumarhúsið sjálft á síðasta ári en trén gróðursettu leigjendur lóðarinnar upp úr miðri 20. öld. Lóðin er suðvestan við Valhallarreitinn og í suðausturátt frá útsýnispalli á Hakinu.

Í trjálundinum er sitkagreni, alaskaösp, stafafura, reyniviðir og birki áberandi. Sitkagrenið er í þéttum lundum og algengt að 1 m sé milli trjáa í þyrpingum. Hæstu trén eru um og yfir 20 m há og flest yfir 15 m nema uppi í klettum undir gjárbrúninni. Ljóst er að grisja þarf lundinn, segir Hreinn, bæði til að opna fyrir birtu að bústaðnum sem stendur í lundinum og til að draga úr hættu á að tré falli á bústaðinn í stórviðrum. Var rætt að Skógræktin myndi velja þau tré sem skyldi fella og að þess yrði gætt að skilin yrðu eftir tré sem líkleg væru til að þola vindálag. Enn fremur var rætt að þjóðgarðurinn myndi greiða vinnu verktaka við trjáfellinguna.

Timbrið verði nýtt í þjóðgarðinum

Skógræktin hefur um árabil leitast við að nýta trjávið úr eigin skógum við gerð stígamannvirkja í skógunum. Leggur Hreinn til að þjóðgarðurinn hugi að því hvernig nýta megi efnið sem fellur til í þjóðgarðinum og segir hann að vel hafi verið tekið í það. Innan 10-20 ára munu hæstu trén við bústaðinn vaxa upp í þá hæð að þau fara að skyggja á útsýni af útsýnispalli á Hakinu. Því er ljóst að fella þarf hæstu tré á næstu árum eigi að viðhalda því útsýni.

Til nánari glöggvunar á samstarfi Þingvallaþjóðgarðs og Skógræktarinnar fylgir hér samstarfsyfirlýsing sem Þingvallanefnd og Skógrækt ríkisins gerðu. Björn Bjarnason, þáverandi formaður Þingvallanefndar, og Jón Loftsson, þáverandi skógræktarstjóri undirrituðu yfirlýsinguna 8. ágúst 1999. Einnig er hér til fróðleiks skjal um þá grisjun sem Skógræktin hefur unnið að í Hrafnagjárhalli 2001-2012. Sá skógarreitur er við Hrafnagjá við norðausturenda Þingvallavatns.

Texti: Pétur Halldórsson
Myndir: Hreinn Óskarsson

Til baka í yfirlit