Þriðjungur ræktaðra skóga er á Suðurlandi

Endurbætt skóglendisvefsjá gefur auknar upplýsingar um skóglendi í sveitarfélögum

Viðamiklar upplýsingar um skóglendi lands­­ins má nú finna með hjálp nýuppfærðrar skóglendisvefsjár á vef Skógræktar ríkisins. Vefsjáin var áður í einu lagi en hefur nú verið skipt í þrennt og möguleikarnir auknir. Einkum er nú betur hægt að átta sig á skóglendi eftir sveitarfélögum landsins og upplýsingar eru ítarlegri.

Af forvitnilegum upplýsingum sem vefsjáin hefur að geyma má nefna að flatarmál ræktaðra skóga er mest á Suðurlandi. Þar er tæpur þriðjungur allra ræktaðra skóga á landinu. Hlutfall ræktaðra skóga af flatar­máli viðkomandi landshluta er þó hæst á Austurlandi en ef aðeins er litið til láglendis neðan 400 metra yfir sjó er heildarflatarmál skóglendis mest á Vesturlandi. Austurland hefur hins vegar hæsta hlutfall landshlutanna af ræktuðum skógi á láglendi.

Mesta flatarmál ræktaðs skógar í einstöku sveitarfélagi er á Fljótsdalshéraði enda eru innan þess sveitarfélags þrettán prósent allra ræktaðra skóga landsins. Hæsta hlutfall skógarþekju af heildarflatarmáli einstakra sveitarfélaga er hins vegar í Garðabæ. Tæpur þriðjungur af flatarmáli sveitarfélagsins neðan 400 m er þakinn skógi og kjarri.

Á árunum 2010-2014 var birki á Íslandi endurkortlagt og liggur nú fyrir hversu mikil útbreiðsla náttúrlegs birkis er á Íslandi. Þekja sem sýnir útbreiðslu ræktaðs skóglendis á landinu er uppfærð árlega. Einnig bætast upplýsingar um nýgróðursetningar við þekjuna á hverju ári. Gerð var landfræðileg greining á útbreiðslu skóglendis fyrir hvern lands­­hluta og öll sveitarfélög á landinu. Skoðað var heildarflatarmál bæði ræktaðra skóga og náttúrlegs birkiskóglendis. Þar með fékkst samanlögð þekja alls skóglendis en einnig var litið sérstaklega á flatarmál og hlutfall skóglendis neðan 400m. Þetta var gert bæði fyrir hvern landshluta og hvert sveitarfélag.

Til að fara beint í skóglendisvefsjána má smella á eftirfarandi hlekk en hér fyrir neðan er einnig ítarlegri samantekt með töflum sem sýna ýmsar áhugaverðar staðreyndir um skóga landsins.

• Fara beint í skóglendisvefsjá
  

Skógar Íslands eftir sveitarfélögum og landshlutum

Flatarmál ræktaðra skóga mest á Suðurlandi

Eins og sjá má á 1. töflu reyndist flatarmál ræktaðra skóga vera mest á Suðurlandi. Þar er tæpur þriðjungur allra ræktaðra skóga á Íslandi. Flatarmál ræktaðra skóga er nokkuð svipað á Norðurlandi, Vesturlandi og Austurlandi en minnst á Vestfjörðum. Athyglisvert er að sjá einnig að þekja birkis skiptist nokkuð jafnt á milli fjögurra landshluta, Vesturlands, Suðurlands, Vestfjarða og Norðurlands, eins og sést á 2. töflu.. Þekjan var nokkru minni á Austurlandi.

1. tafla

Flatarmál skógræktar eftir landshlutum
	Flatarmál (ha)	Hlutfall (%)
Suðurland	16.000	31%
Norðurland	11.730	23%
Vesturland	10.750	21%
Austurland	10.390	20%
Vestfirðir	2.330	5%
Alls flatarmál	51.190

2. tafla

Flatarmál birkis eftir landshlutum
	Flatarmál (ha)	Hlutfall (%)
Vesturland	39.110	26%
Suðurland	34.170	23%
Vestfirðir	30.890	20%
Norðurland	28.740	19%
Austurland	18.630	12%
Alls flatarmál	151.540

Á 3. töflu má sjá að heildarflatarmál skóglendis á Íslandi var mest á Suðurlandi en litlu minna á Vesturlandi. Í þessum landshlutum var samanlagt um helmingur alls skóglendis á Íslandi. Minnst var heildarflatarmál skóglendis á Austur­landi.

3. tafla

Flatarmál skóglendis eftir landshlutum
	Flatarmál (ha)	Hlutfall (%)
Suðurland	50.170	25%
Vesturland	49.850	25%
Norðurland	40.470	20%
Vestfirðir	33.220	16%
Austurland	29.020	14%
Alls flatarmál	202.730

Hlutfall skóglendis af flatarmáli landshluta neðan 400 m

Íslendingar hafa undanfarna áratugi stefnt að því að þekja 5% láglendis skógi þótt hægar gangi en vonast var til í fyrstu. Ef reiknað er hlutfall ræktaðra skóga af flatarmáli lands neðan 400 m í einstökum landshlutum kemur í ljós að hlutfallið er hæst á Austurlandi. Þar reynast 2,3% lands neðan 400 m vera þakin ræktuðum skógum eins og sést í 4. töflu. Hlutfallið var mjög svipað á Vesturlandi og Suðurlandi, en lægst á Norðurlandi og Vestfjörðum.

4. tafla

	Hlutfall ræktaðra skóga neðan 400m
Austurland	2,3%
Vesturland	1,5%
Suðurland	1,3%
Norðurland	0,9%
Vestfirðir	0,4%

Birki var hlutfallslega útbreiddast á láglendi á Vesturlandi. Þar voru 5,6% lands neðan 400 m þakin náttúrlegum birki­skóg­um og birkikjarri eins og tafla 5 sýnir. Svipað hlutall var á Vestfjörðum en minnst var það á Norðurlandi.

5. tafla

Hlutfall birkis af flatarmáli landshluta neðan 400m eftir landshlutum
	Hlutfall birkis neðan 400m
Vesturland	5,6%
Vestfirðir	5,4%
Austurland	4,1%
Suðurland	2,7%
Norðurland	2,2%

Hlutfall skóglendis af flatarmáli landshluta neðan 400 m var hæst á Vesturlandi, en þar voru rúm 7% lands neðan 400 m þakin ræktuðum skógum og náttúrlegu birki (6. tafla). Á Austurlandi og Vestfjörðum var hlutfallið nálægt 6% en minnst var það á Norðurlandi.

6. tafla

Hlutfall skóglendis af flatarmáli landshluta neðan 400m eftir landshlutum
	Hlutfall skóglendis neðan 400m
Vesturland	7,1%
Austurland	6,5%
Vestfirðir	5,8%
Suðurland	4,0%
Norðurland	3,2%

13% ræktaðra skóga landsins eru á Fljótsdalshéraði

Ef litið er á sveitarfélögin hvert og eitt kemur í ljós að mest flatarmál ræktaðra skóga er á Fljótsdalshéraði. Þar voru samkvæmt mælingunum 13% allra ræktaðra skóga á Íslandi. Það er um tvöfalt meira en í því sveitarfélagi sem næst kemur, Rangárþingi ytra (7. tafla).

7.  tafla

Flatarmál skógræktar eftir sveitarfélögum
	Heildarflatarmál skógræktar	Hlutfall af ræktuðu skóglendi
Fljótsdalshérað	6.900	13%
Rangárþing ytra	3.690	7%
Grímsnes- og Grafningshreppur	2.780	5%
Borgarbyggð	2.410	5%
Þingeyjarsveit	2.300	4%
Reykjavíkurborg	2.100	4%
Skeiða- og Gnúpverjahreppur	2.040	4%
Rangárþing eystra	2.000	4%
Bláskógabyggð	1.920	4%
Norðurþing	1.830	4%

Mest flatarmál náttúrlegs birkis var í Borgarbyggð, en þar voru 15% alls birkis á Íslandi. Það er nær tvöfalt meira en í Þingeyjarsveit þar sem flatarmál náttúrlegs birkis var næstmest (8. tafla). Borgarbyggð hefur einnig vinninginn ef lagt er saman allt skóglendi, villt og ræktað, eins og sjá má á töflu 9. Innan marka Borgarbyggðar reyndust 12% lands vera þakin skóglendi en það sveitarfélag sem næst kemur Borgarbyggð er Fljótsdalshérað með 7%.

8. tafla

Flatarmál náttúrlegs birkis eftir sveitarfélögum
	Heildarflatarmál birkis	Hlutfall af skóglendi á Íslandi
Borgarbyggð	22.060	15%
Þingeyjarsveit	11.760	8%
Bláskógabyggð	11.230	7%
Skútustaðahreppur	9.590	6%
Norðurþing	9.590	6%
Vesturbyggð	9.100	6%
Reykhólahreppur	9.070	6%
Sveitarfélagið Hornafjörður	8.410	6%
Fljótsdalshérað	7.680	5%
Dalabyggð	5.920	4%

9. tafla

Flatarmál skóglendis eftir sveitarfélögum
	Heildarflatarmál skóglendis
Borgarbyggð	24.470
Fljótsdalshérað	14.590
Þingeyjarsveit	14.070
Bláskógabyggð	13.150
Norðurþing	11.410
Skútustaðahreppur	10.380
Vesturbyggð	9.350
Reykhólahreppur	9.330
Sveitarfélagið Hornafjörður	9.180
Dalabyggð	7.590

6 sveitarfélög með meira en 5% þekju neðan 400 m

Forvitnilegt er líka að huga að því hvaða sveitarfélög eru komin lengst í átt til markmiðsins um 5% skógarþekju á láglendi. Hlutfall ræktaðra skóga af láglendisflatarmáli sveitarfélags reyndist vera mest í Fljótsdalshreppi. Þar voru rúm 10% lands neðan 400 m þakin ræktuðum skógum í mælingunum (10. tafla). Alls reyndust 6 sveitarfélög hafa meira en 5% skógarþekju neðan 400 m.

10. tafla

Hlutfall skógræktar af flatarmáli sveitarfélags neðan 400m
	Hlutfall skógræktar neðan 400m
Fljótsdalshreppur	10,3%
Reykjavíkurborg	9,4%
Akureyrarkaupstaður	9,4%
Garðabær	7,9%
Svalbarðsstrandarhreppur	5,6%
Hafnarfjarðarkaupstaður	5,0%
Hveragerðisbær	4,5%
Grímsnes- og Grafningshreppur	4,4%
Fljótsdalshérað	4,3%
Skeiða- og Gnúpverjahreppur	4,0%

Garðabær skóglendasta sveitarfélagið

Hlutfall náttúrlegs birkis af flatarmáli sveitarfélags var mest í Garðabæ, rúm 23% og tæp 20% í Hafnarfirði (11. tafla). Alls voru 5 sveitarfélög með yfir 10% þekju birkiskóglendis neðan 400 m.

Hlutfall alls skóglendis af flatarmáli sveitarfélags var líka mest í Garðabæ. Tæpur þriðjungur af flatarmáli sveitar­félags­ins neðan 400 m var þakinn skógi og kjarri, en um fjórðungur í Hafnarfirði (12. tafla).

11. tafla

Hlutfall náttúrlegs birkis af flatarmáli sveitarfélags neðan 400m
	Hlutfall birkis neðan 400m
Garðabær	23,1%
Hafnarfjarðarkaupstaður	19,8%
Reykhólahreppur	13,1%
Súðavíkurhreppur	12,6%
Breiðdalshreppur	11,2%
Skorradalshreppur	9,8%
Grýtubakkahreppur	9,5%
Vesturbyggð	9,4%
Bláskógabyggð	9,3%
Hvalfjarðarsveit	8,2%

12. tafla

Hlutfall skóglendis af flatarmáli sveitarfélags neðan 400m
	Hlutfall skóglendis neðan 400m
Garðabær	31,1%
Hafnarfjarðarkaupstaður	24,8%
Fljótsdalshreppur	14,7%
Skorradalshreppur	13,7%
Reykhólahreppur	13,5%
Súðavíkurhreppur	13,0%
Breiðdalshreppur	12,5%
Reykjavíkurborg	12,4%
Hvalfjarðarsveit	11,0%
Bláskógabyggð	10,9%

 

Texti: Pétur Halldórsson
Heimild og töflugerð: Björn Traustason