Í myndbandinu fer Óli yfir allt sem snertir eldiviðarvinnslu frá fellingu trésins allt þar til viður…
Í myndbandinu fer Óli yfir allt sem snertir eldiviðarvinnslu frá fellingu trésins allt þar til viðurinn brennur í eldstæðinu. Ef allt er gert rétt fáum við hreinan bruna, lítinn reyk eða sót og góðan hita. Skjámynd úr myndbandinu

Mikilvægt er að fara rétt að á öllum stigum eldiviðargerðar og notkunar eldiviðarins því þá fæst hreinn bruni og góður hiti. Í nýju myndbandi sem Skógræktin hefur gefið út fer Ólafur Oddsson, skógfræðingur, kennari og fyrrverandi fræðslufulltrúi Skógræktarinnar yfir allt þetta ferli og kennir okkur hvernig best er að bera sig að. Um myndbandagerðina sá Hlynur Gauti Sigurðsson.

Ólafur Oddsson er flestum Íslendingum fróðari um skógarmenningu, skógarnytjar, umhirðu og þvíumlíkt. Skjámynd úr myndbandinuÍ myndbandinu hittum við Ólaf í skóginum hans, Ólaskógi, sem er í fallegri hlíð í Kjósinni. Skóginn hefur Óli ræktað sjálfur undanfarna áratugi á æskuslóðum sínum og sett þar niður fjölbreyttar tegundir trjáplantna og annars gróðurs. Hann hefur uppskorið ríkulega í auðugu fuglalífi, gróskumiklum botngróðri, skordýralífi og blómgróðri en er líka löngu farinn að nýta timbrið úr skóginum.

Eldiviður er mikilvægur hluti af viðarnytjum. Íslendingar hafa að mestu týnt niður þeirri þekkingu og menningu sem snertir eldivið. Frændur okkar í Skandinavíu halda í þessa menningu en hana þarf að byggja upp á ný á Íslandi. Mikilvægt er að kunna að vinna eldiviðinn rétt, saga í réttar stærðir, kljúfa, þurrka, geyma og líka að kveikja upp.

Ekki er sama hvernig neitt af þessu er gert. Með réttum aðferðum fáum við eldivið sem brennur hreinum bruna með litlum reyk og sóti en góðum hita. Til að ná þessu þarf að fara rétt að í öllu ferlinu. Í myndbandinu sýnir Ólafur okkur hvernig best er að bera sig að. Þetta er ekki flókið eða erfitt. En ef rétt er að farið uppskerum við ríkulega og gleðin við að nýta eldiviðinn verður meiri.

Beint í myndbandið

Skógarmaður með mikla reynslu

Gott er að kljúfa eldiviðinn ofan í fötu til að bútarnir dreifist ekki um allt. Skjámynd úr myndbandinuÓlafur Oddsson hefur áratuga reynslu af því að kenna ungum sem öldnum hvað eina sem snertir skógrækt, skógarnytjar, útivist í skógi, notkun skóga til fræðslu í skólastarfi og til endurmenntunar almennings og þar mætti lengi telja. Hann hefur unnið um áratuga skeið með skólafólki á öllum skólastigum og talað fyrir því að færa kennsluna út í skóg þar sem eru tækifæri til kennslu í flestum ef ekki öllum kennslugreinum. Hann er mörgum að góðu kunnur fyrir námskeið sín um tálgun og ferskar viðarnytjar, húsgagnagerð úr skógarefni og fleiri námskeið.

Útikennsluaðstöðu hefur víða verið komið upp með hjálp og ráðgjöf Ólafs og komið hefur í ljós að útikennsla breikkar mjög möguleika í hvers kyns kennslu. Ekki síst er áberandi að nemendur sem ekki finna sig vel í skólastofunni geta blómstrað og laðað fram hæfileika sína þegar kennslan er færð út undir bert loft.

Eldur þarf súrefni og því kveikjum við í ofan frá. Nýting eldiviðar er snar þáttur í heilbrigðri skógarmenningu. Uppkveikikubba má búa til með því að blanda kertaafgöngum við börk, kurl og sag. Skjámynd úr myndbandinuUppbygging skógarmenningar er Ólafi líka mjög hugleikin. Hann hefur talað fyrir því að skógarmenning þurfi að byggjast upp samhliða því sem skógarnir okkar vaxa. Við þurfum að kunna að nýta skógana til alls sem þeir geta gefið okkur, ekki aðeins til viðarnytja, sveppa- og berjatínslu heldur einnig til útivistar, lýðheilsu, skemmtunar, fræðslu, slökunar og svo framvegis. Í skóginum er svo margt að finna sem tengist tilverunni, hvernig sem á hana er litið, efnin, eðlisfræðina, lífið, hringrásir lífsins, loftslagið, heilsuna, stærðfræðina, samfélagið, uppsprettur efna í smíðar, matargerð, klæði og svo framvegis. Skógurinn er göldrum líkastur.

Ólafur Oddsson var fræðslufulltrúi Skógræktarinnar þar til um síðustu áramót er hann lét af störfum fyrir aldurs sakir. Ótrauður heldur hann þó áfram hugsjónastarfinu, heldur áfram að kenna á námskeiðum í samvinnu við LbhÍ, Iðuna fræðslusetur og fleiri.

Texti: Pétur Halldórsson
Myndband: Hlynur Gauti Sigurðsson