Túrkmenar hafa staðið fyrir ýmsum trjáræktarverkefnum undanfarin ár til að efla gróðurvistkerfi land…
Túrkmenar hafa staðið fyrir ýmsum trjáræktarverkefnum undanfarin ár til að efla gróðurvistkerfi landsins og bæta umhverfi bæja og borga. Þeir taka nú þátt í áskoruninni Trees in Cities á vegum UNECE og hyggjast gróðursetja 2,2 milljónir trjáa í borgum og bæjum landsins, þar af 1,6 milljónir í höfuðborginni Askabat sem hér sést. Ljósmynd: Wikimedia Commons-Bjørn Christian Tørrissen

Yfirvöld í borgum og bæjum um allan heim líta nú í vaxandi mæli til trjánna sem tækis í baráttunni við loftslagsbreytingar. Með öðrum orðum er nú vaxandi áhugi á því að auka trjágróður í þéttbýli og næsta nágrenni þess. Í borgum og bæjum Túrkmenistans verða gróðursettar rúmar tvær milljónir trjáplantna á árinu. Trjárækt sem loftslagsaðgerð í þéttbýli verður meðal umræðuefna á fundi evrópskra borgar- og bæjarstjóra í Genf í október.

Ótal kostir fylgja þéttbýlisskógum. Trén sía til að mynda mengunarefni úr loftinu. Eitt tré getur fjarlægt tugi kílóa af koltvísýringi úr andrúmsloftinu á ári. Trén draga úr hitasveiflum, bæði með því að veita skugga í sólarhitanum og draga úr útgeislun hita þegar kalt er en líka með því að veita skjól og minnka þannig vindkælingu. Þar sem skógur er í brekkum rennur vatn hægar til sjávar. Vatnið nýtist þá gróðrinum og öðrum líferum betur og minni hætta verður á flóðum eða skriðuföllum.

Á þessu öllu er vaxandi skilningur meðal þeirra sem stýra borgum og bæjum hvarvetna um heiminn. Þess vegna er meir og meir leitað eftir hjálp trjánna í baráttunni við loftmengun og áhrif loftslagsbreytinga. Fólk áttar sig nú betur á því en nokkru sinni fyrr hversu verðmætir almenningsgarðar og útivistarskógar eru fyrir heilsu og lífshamingju almennings. Og á tímum kórónuveirunnar hefur þetta víða orðið mjög áþreifanlegt því að í mörgum borgum og bæjum hefur verið gripið til þess að loka almenningsgörðum í sóttvarnarskyni. Enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur.

Á vef UNECE, efnahagsráðs Sameinuðu þjóðanna í Evrópu, er sagt frá því að stjórnvöld í Túrkmenistan hafi nú stokkið á þennan vagn með því að lýsa yfir stuðningi við borgartrjáaáskorunina Trees in Cities Challenge. Þetta er átak sem hleypt var af stokkunum á loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna á Spáni í fyrrahaust. Þar voru borgarstjórar um allan heim hvattir til þess að gefa fyrirheit um gróðursetningu tiltekins fjölda trjáa. Fulltrúar Túrkmenistans lýstu því yfir á svæðisfundi UNECE um sjálfbæra þróun 19. mars að gróðursettar yrðu 2,2 milljónir trjáa í borgum Túrkmenistans á árinu 2020. Þar af yrðu 1,6 milljónir gróðursettar í höfuðborginni Askabat.

Með yfirlýsingunni eru Túrkmenar komnir í hóp með borgum eins og Podgorica í Svartfjallalandi, Victoria í Kanada, Vancouver í Bandaríkjunum, Tirana í Albaníu, Helsingborg í Svíþjóð, Bonn í Þýskalandi, Malaga á Spáni, Mexíkóborg í Mexíkó, Barcarena í Brasilíu, Tórínó á Ítalíu, Sofíu í Búlgaríu, Tiblisi í Georgíu og Nof Hagalil í Ísrael. Þegar Túrkmeinstan stökk á vagninn í mars voru voru trén sem borgir höfðu skuldbundið sig til að gróðursetja undir merkjum áskorunarinnar komin nálægt ellefu milljónum.

Sumar borgir sem taka áskoruninni líta á verkefnið sem tilvalið tækifæri til að virkja íbúana til þátttöku. Í Victoria-borg í Kanada hefur íbúum til dæmis verið boðið að hjálpa til við að ná markmiðinu um 5.000 ný tré með því að dreifa leiðbeiningum um trjárækt í þéttbýli. Sömuleiðis hefur borgin látið útbúa rafræna leið til að hnita á kort tré sem gróðursett eru svo fylgjast megi með framvindunni.

Olga Algayerova, aðalritari UNECE, segist í frétt efnahagsráðsins vera hæstánægð að sjá þann mikla áhuga sem borgaryfirvöld víða um heim hafi sýnt áskoruninni. Hún þakkar þeim fyrir að grípa þetta tækifæri til aðgerða í loftslagsmálum. Þá hvetur hún bæjar- og borgarstjóra um allan heim til að slást í hópinn með kollegum sínum þegar um hægist og kórónuveiran fer að lina tök sín á samfélögum heimsins.

Kostir trjáræktar í þéttbýli sem náttúrlegs vopns í loftslagsbaráttunni verður meðal umræðuefna á leiðtogafundi borga og bæja sem haldinn verður á vegum UNECE í Genf í Sviss 6. október.

Texti: Pétur Halldórsson
Ljósmynd: Bjørn Christian Tørrissen
Frétt á vef UNECE: Turkmenistan’s 2.2 million pledge to the Trees in Cities Challenge brings the initiative to ‎over 10 million trees