Skógarbændur eystra segja ríkið ekki standa við samninga um framlög

Jóhann Þórhallsson í fyrirmyndarskógi á jörð sinni Brekkugerði. Fjármagn vantar svo að hirða megi svona vel um skóga sem víðast á jörðum bænda, grisja og uppkvista svo að skógarnir gefi hámarksverðmæti í fyllingu tímans. Skjámynd úr myndbandi eftir Hlyn Gauta Sigurðsson

Skógarbóndi á Austurlandi segir ríkið ekki hafa staðið ið samninga sína við skógarbændur. Niður­skurður til skógræktarverkefna bitni nú á gæðum skóganna því ekki sé til fjármagn til að sinna grisjun sem orðin sé aðkallandi vegna fjárskorts. Í stað þess að gróðursetning upp í samninga við bændur taki tíu ár líti út fyrir að hún muni taka 40 ár miðað við núverandi fjárveitingar.

Félag skógarbænda á Austurlandi hefur tekið saman greinargerð þar sem áherslur bændanna hafa verið dregnar saman. Greinargerðin hefur verið kynnt umhverfisráðherra og þing­mönnum Norðaustur­kjör­dæm­is. Margir eru orðnir svekktir á því að ríkið standi ekki við gerða samninga um fjárframlög.

Frá þessu er sagt í Bændablaðinu sem kom út í gær, 24. október. Þar er vitnað til greinargerðar félagsins sem segir að á Austurlandi séu um 150 skógarbændur sem gert hafi samninga við ríkið um skógrækt á lögbýlum. Þeir séu stoltir af sínu framlagi til uppbyggingar skógarauðlindar á Íslandi og að í hópnum séu fyrstu íslensku skógarbændurnir.

Blaðið ræðir við Jóhann F. Þórhallsson, skógar­bónda að Brekkugerði Fljótsdal. Jóhann bendir á að markmið skógræktar á lögbýlum sé að rækta skóg á að minnsta kosti 5% lands undir 400 metra hæð yfir sjávarmáli og skapa skógarauðlind á Íslandi, rækta fjölnytjaskóg og skjólbelti, efla atvinnulíf og um leið að treysta byggð.

Orðrétt segir svo í blaðinu:

„Skógrækt er einnig skilvirk leið til að binda kolefni og auka verðmæti lands og með henni má útvíkka þessi markmið og nota skógrækt sem lið í að uppfylla markmið Parísarsáttmálans í loftslagsmálum.“

Samdráttur í fjárveitingum

„Frá 2008 hefur orðið meira en 40% samdráttur í fjárveitingum og umsvifum í skógrækt á lögbýlum vegna þess að ríkið stendur ekki við samninga við bændur og þrátt fyrir að í þeim sé gert ráð fyrir að það taki 10 ár að gróðursetja á hverju lögbýli tæki það 40 ár að uppfylla fyrirliggjandi samninga, miðað við fjárveitingar 2019.

Dæmi um þetta er að fyrsta grisjun er lykilatriði í að tryggja verðmæti skóga og nú tekst ekki að fylgja eftir þörfinni fyrir fyrstu grisjun, sem orðin er aðkallandi á Austurlandi vegna fjárskorts.

Við viljum að fjármagn til skógræktar verði aukið umtalsvert og hníga rök um kolefnisbindingu og eftirfylgni samninga að því að fjórfalda ætti framlögin.

Okkur skógarbændum hefur verði falið það hlutverk að auka kolefnisbindingu og með skógrækt er hægt að auka hana hratt ef staðið er við gerða samninga og unnið samkvæmt áætlunum og skipulagi sem er til staðar núna,“ segir Jóhann. Hann segir einnig að það sé skógarbændum brýnt baráttumál að í fjárlögum ársins 2020 og í fjármálaáætlun til 5 ára verði fjárveitingar til skóg­ræktar á lögbýlum auknar.

Samstarf og hvatning

Í greinargerð skógarbænda á Austur­ landi segir einnig að þróa þurfi og styrkja samstarf og samráð við Skógræktina í kjölfar breytinga í stofnanaumhverfi og meðal annars hvetja til aukins gagnsæis í skiptingu fjárveitinga á fjárlagaliðnum Framlög til skógræktar á lögbýlum.

Að hvetja skuli bændur til að fylgja eftir samningum og halda áfram að gróðursetja og grisja jafn­óðum og fjármagn fæst, þrátt fyrir að hraði fjárveitinga fylgi ekki samningum.

Að hvetja skuli bændur til að vera vakandi fyrir þeim möguleika að skapa verðmæti með fjöl­breyttri nýtingu skóganna og hvetja skuli til þróunarstarfs og nýsköpunar við nýtingu skógar­auðlindarinnar hvort sem er hjá bændum, verktökum eða háskólum og stofnunum.

Einnig að hefðbundnar viðar­nytjar verði undirbúnar og að haldið verði áfram að rækta og efla nær­samfélagið með verkefnum eins og Skógardeginum mikla og Barra­markaði.

Bændablaðið 24. október 2019

Sett á skogur.is: Pétur Halldórsson