Nagað birki á Almenningum

20.08.2014

Nagað birki á Almenningum ofan Þórsmerkur þegar beit var hafin þar á ný eftir áralanga friðun. Mynd: Hreinn Óskarsson.

Ljósmyndir segja meira en mörg orð

Ljóst er að sauðfjárbeit á Almenningum skaðar birkitré og hamlar framvindu og útbreiðslu birkiskóga. Þetta sér hvert mannsbarn eftir stutta gönguferð um beitilönd á Almenningum. Sums staðar er birkið uppnagað og mun með áframhaldandi beit eyðast.

Hreinn Óskarsson, skógarvörður á Suðurlandi, segir að mest sé þetta áberandi þar sem tilbúinn áburður hafði verið borinn á land. Almennt sjái lítið á eldri skógi nema að neðstu greinar hafi verið nagaðar upp. Þó megi einnig finna töluvert af uppnöguðum trjám utan áburðarsvæða. Lítið fannst af smáplöntum af sjálfsánu birki, þ.e. 5-10 cm, og er ekki ljóst hvort þær hafa að mestu verið uppnagaðar eða hvort lítil sjálfsáning hefur átt sér stað síðustu árin.

Fé hefur farið víða um svæðið í sumar, segir Hreinn, og eitthvað slæðst yfir á Þórsmörk. Féð heldur sig mest í uppgræðslusvæðum og landi sem er lítt gróið þar sem það étur nýgræðing. Birki hefur á síðustu 20 árum breiðst út mjög víða um Almenninga og má sjá stök tré upp fyrir 400 m hæð yfir sjó inn til dala. Hreinn segir ljóst að áframhaldandi friðun í 1-2 áratugi myndi stuðla að mikilli útbreiðslu birkis á Almenningum. Með þessu gæti landið staðist betur áföll vegna öskufalls úr eldfjöllum og raunar öll jarðvegseyðandi öfl. „Það verður að segjast bændum til hróss að þeir hafa staðið sig vel við uppgræðslu á afmörkuðum svæðum innan Almenninga,“ segir Hreinn.

Hér fylgja myndir sem Hreinn hefur nýlega tekið á Almenningum. Þá hefur einnig verið flogið yfir svæðið með fjarstýrðri þyrlu til að taka myndir og verður spennandi að sjá afraksturinn. Neðsta myndin er af annað hvort botni á kolagröf eða járngjalli frá því þegar forfeður okkar unnu járn. Hún undirstrikar hvers konar skógar uxu á svæðinu áður. Sandurinn eða grjótið hefur bráðnað af hitanum í kolaholunni.