Frá Jórvík í Breiðdal. Ljósmynd: Þór ÞorfinnssonMarkmiðið með skógræktarverkefnum á lög­býlum sem áður voru kölluð lands­hluta­verk­efni í skógrækt er að gefa sem flestum tæki­færi til að taka þátt í fjöl­nytja­þróun og við­haldi byggðar í öllum landshlutum, jafn­framt því að græða og bæta landið fyrir kom­andi kynslóðir.

Miðað hefur verið við  að umfang skóganna verði um 5% af landi undir 400 m.y.s. Verk­efnin skapa grundvöll fyrir marga til að halda áfram búsetu á jörðum sínum og fyrir aðra skapa þau nýtingarmöguleika á jörðum sem áður voru lítið nýttar.

Nokkur skógarbýli

Fræðslubæklingar

Fimm skref þarf að taka til að hefja skógrækt á lögbýlum. Fyrst er sótt um þátttöku, því næst er væntanlegt skógræktarsvæði tekið út, að því búnu er hægt að gera skógræktarsamning og í kjölfarið hefst vinna við kortlagningu skógræktarsvæðisins og gerð skógræktaráætlunar. Loks er skógarbónda skylt að sækja grunnnámskeið í skógrækt áður en hafist er handa við undir­búning lands og gróðursetningu.

1. Umsókn

„Þýðing skóga fyrir mannkynið og reyndar allt líf á jörðinni er svo mikil og margslungin að ógjörningur er að telja allt upp.“

Þ.E.

Umsóknum um þátttöku í skógrækt skal skila til Skógræktarinnar á þar til gerð­um eyðublöðum. Umsóknir eru sendar til skógræktarráðgjafa í umdæmi viðkomandi jarðar. Umsóknir eru bundnar við þá einstaklinga sem um sækja. Verði eigendaskipti á jörðum falla umsóknir sem ekki hafa verið afgreiddar úr gildi. Umsóknir sem fengið hafa jákvæða afgreiðslu falla einnig niður liggi undirritaður samn­ingur ekki fyrir innan eins árs frá samþykkt.

Skógræktarsamning geta land­eigend­ur eða forráðamenn jarða fengið ef viðunandi skóg­ræktar­skilyrði eru fyrir hendi að mati skógræktarráðgjafa. Sé ábúandi og landeigandi ekki sá sami verður ábúandi að hafa samþykki landeiganda. Ekki er heimilt að gera skóg­ræktar­samn­inga á löndum í óskiptri sameign tveggja eða fleiri lögbýla. Óski ábúandi ríkis­jarðar eftir samningi um skógrækt, ber honum áður að kynna hugmyndir sínar fyrir jarðaumsýslu fjármála- og efnahags­ráðuneytis­ins. Ein­stak­ling­ar sem hafa áhuga á gerð skógræktarsamnings leita til skógræktar­ráð­gjafa sem veita skulu allar tiltækar upplýsingar, afhenda viðkomandi um­sóknar­eyðublað eða leiðbeina um hvar hægt sé að nálgast það. Eyðublöð er einnig að finna á vef Skógræktarinnar, skogur.is.

 2. Úttekt skógræktarsvæðis

Skógræktarráðgjafi heimsækir jörð umsæk­j­anda.  Í heim­sókninni er unnið samkvæmt vettvangs­könnun á væntan­legu skógræktar­svæði (gátlisti). Ráðgjafa ber að kalla sér til aðstoðar annan skógræktarráðgjafa úr nágrenni sínu. Lágmarksstærð skógræktarsvæðis er 10 hektarar. Að loknum athugunum og mati samkv. vettvangskönnun gerir skógræktar­ráð­gjafi tillögu til sviðstjóra um hvort ganga skuli til samnings eða ekki. Tillagan á að vera í formi skýrslu þar sem m.a. eru tilgreind mörk væntanlegs samningssvæðis á hnitsettu mynd­korti. Þá sækir umsækjandi um framkvæmdaleyfi til sveitarfélags. Þegar það liggur fyrir er hægt að ganga frá gerð skógræktarsamnings.

3. Skógræktarsamningur

Verkefnisstjóri uppgjörs og samn­inga sér um gerð skógræktar­samnings. Liggi ekki fyrir undirritaður skógræktarsamningur innan árs frá formlegri samþykkt telst umsóknin fallin úr gildi. Sækja þarf skriflega um frest­un á gerð skógræktar­samn­ings innan þess tíma. Skógræktin skal tilkynna við­komandi skógar­bænd­um skriflega að umsóknin falli úr gildi a.m.k. 2 mánuðum fyrir þann tíma og nauðsynlegt er að skógræktarráðgjafar fylgist með fram­vindu samningsferilsins og geti ýtt við bæði verðandi skógarbónda og verkefnisstjóra uppgjörs ef mál dragast á langinn.

4. Kortlagning og áætlanagerð

Ekki skal hefja vinnu við kortlagningu og áætlanagerð fyrr en fyrir liggur þing­lýstur samningur. Liggi samningssvæði að landamerkjum jarða er nágrönnum send mynd af tillögum um útlínur samnings og beðið um athugasemdir innan ákveðins frests ef ekki er samkomulag um jarða­mörk. Þá þarf að liggja fyrir svar viðkomandi sveitarfélags um hvort framkvæmdaleyfis sé krafist áður en landeigandi fer af stað með framkvæmdir við skógræktina.

5. Grunnnámskeið í skógrækt

Landeiganda eða skógarbónda sem gerir samning um skógrækt er skylt að sækja grunn­nám­skeið í skógrækt áður en framkvæmdir hefjast á jörðinni.