Markmið rannsókna á því hvernig bæta megi ræktun og umhirðu skóga þegar skógur er kominn á legg er að hámarka aðlögunargetu og verðmæti skóganna með sjálfbærri nýtingu. Með aukinni skógrækt víða um land fellur mikið til af trjáviði við grisjun skóga, og er áætlað að á næstu árum þurfi að grisja hundruð hektara af skógum landsins og til falli tugir þúsunda rúmmetra af hrávið.

Í skóglendi fólust mikil hlunnindi í búskap á Íslandi allt fram að síðari heimsstyrjöld. Skógurinn gaf eldsneyti, viðarkol, smíðavið, fóður, gott beitiland og skjól fyrir búfé. Á síðari hluta 19. aldar hafði verið gengið mjög nærri flestöllum skógum landsins.  Eftir að Skógræktin hóf starfsemi 1908 og skógarverðir komnir til starfa hófst þegar markviss grisjun birkiskóga á þeim jörðum sem stofnuninni höfðu verið falin til verndar og umsjónar. Grisjunarviðurinn fór aðallega í girðingarstaura, eldivið, reykingarvið og gerð viðarkola til smíða. 

Flatarmál ræktaðra skóga á Íslandi nú er yfir 40.000 hektarar (400 km2). Árlega bætast við þá tölu um 1.500 ha af ungskógi. Stór hluti ræktaðra skóga er yngri en 15 ára. Árangur af skógrækt á Íslandi undanfarna áratugi sýnir að hér má rækta skóga til fjölþættra nytja. Nú er að vaxa upp mikil skógarauðlind í landi okkar. Hæstu tré eru komin vel yfir 20 m og vaxtarhraði margra trjátegunda á láglendi er sambærilegur við það sem þekkist í Finnlandi, Svíþjóð og Noregi. Með vaxandi skógum verða til verðmæti í formi viðarafurða sem skapa ný atvinnutækifæri í dreifðum byggðum. Skógar á Íslandi skapa einnig mikil verðmæti fyrir lífríki og mannlíf í landinu.

Með aukinni skógrækt víða um land fellur mikið til af trjáviði við grisjun skóga. Að jafnaði líða 30–50 ár frá gróðursetningu skógarplantna þar til grisjun hefst og skógurinn gefur af sér verðmæti í formi viðarafurða.

Á næstu árum eykst magn grisjunarviðar mikið víða um land og nú er svo komið að þörf er fyrir grisjun mörg hundruð hektara skóglendis árlega. Við þessa grisjun gætu nú fallið til tugir þúsunda rúmmetra af hráviði árlega og sú tala fer hækkandi. Hér er einungis verið að tala um fyrstu grisjun skóga sem gróðursettir voru eftir 1985.  Gert hefur verið ráð fyrir að lokahögg yrði þegar skógurinn hefði náð 60-90 ára aldri (ein lota) en lotan gæti víða verið styttri eftir efnum og aðstæðum. Mælingar hafa sýnt að víða um land er vöxtur á betri vaxtarstöðum 4-5 rúmmetrar á hektara á ári og sums staðar talsvert meiri.  Gerum ráð fyrir að árlegur vöxtur á hektara sé 5 rúmmetrar á ári. Þá fást 400 m3 af hráviði á hvern hektara. Ef felldur er skógur á 1.500 hekturum á ári verður heildar hráviðarmagn á Ísland 600 þúsund m3 árlega.

Hlutverk rannsóknasviðs

Það er hlutverk rannsóknasviðs Skógræktarinnar að fylgjast vel með uppvaxandi auðlind innlends trjáviðar og auka gæði ræktunar þannig að hægt sé að nýta sem best öll þau verðmæti sem skógurinn gefur og mun gefa í framtíðinni.

Lögð er áhersla á:

  • að rannsaka og vakta vöxt og þróun skógarauðlindar landsins
  • að miðla tölulegum upplýsingum um skóga landsins, hvernig auðlindin þróast og hvernig beri að nýta hana á sjálfbæran hátt.
  • að þróa aðferðarfræði við grisjun og umhirðu skóga til að auka framtíðarverðmæti skógarins.
  • að leiðbeina um sjálfbæra nýtingu á auðlindinni í samstarfi við hagsmunaaðila
  • að miðla niðurstöðum rannsókna um nýtingu íslenskra viðarafurða.
  • að sinna rannsóknum sem tengjast gæðum íslensks viðar.
  • að sinna rannsóknum á ræktun jólatrjáa